İlk kez, birkaç yıl evvel izlediğim Japon yapımı bir belgeselde denk gelmiştim Shokunin 職人 kelimesine. İzlemiş olduğum belgesel; geleneksel Japon Kılıcı Katana’nın yapımına dairdi. Belgeselde; oldukça yaşlı, Katana yapımını ve katana yapım geleneklerini ailesinden devralmış ve bu gelenekleri -oğlu olmadığı için- tek çırağına öğretmeye çalışan değerli bir Japon Kılıç Usta’nın hayatı konu edilmekteydi. Belgeselin ve sözü edilen Usta’nın ismini malesef bugün hatırlayamıyorum. Belgeselde; Usta ile çırağı arasında geçen konuşmalarda, Usta zaman zaman çırağına Shokunin diye hitap etmekteydi. Kelime o zamanlarda dikkatimi çekmiş olmasına rağmen, hakkında araştırma yapma gereksinimi duymamıştım açıkçası.
Ancak yakın tarihte izlediğim, dünyaca ünlü Japon sushi şefi Jiro Ono’nun hayatını konu edinen “Jiro Dreams of Sushi” isimli belgesel yapımda, Shokunin kelimesine yeniden ve bir kaç kez rast geldiğimde, önceden izlemiş olduğum belgeseli de anımsayarak bu kelimenin anlamını biraz araştırmak istedim.
Yapmış olduğum araştırmalar sonucunda, Japon kültüründeki pek çok kelime gibi Shokunin sözcüğünün de altında yatan derin anlam ve feslefe beni oldukça etkiledi doğrusu. Shokunin kelimesinin altında yatan anlamdan kendime de pay çıkardım ve kelimenin anlamına dair bir kaç paragraf yazarak paylaşmak istedim.
Shokunin kelimesi, hem Japonca, hem de Japonca-İngilizce sözlüklerde; esnaf, sanatçı, sanatkar, zanaatçı, zanaatkar ve usta anlamlarıyla açıklanmaktadır. Ancak Shokunin için kelimesi kelimesine yapılan bu kalıpsal çeviri, onun gerçek ve derin anlamını ifade edip anlatmaya yeterli olmamaktadır. Japonya’da herhangi bir işi öğrenmek için, o işin Ustasının yanında yetişmeye başlayan çıraklara Ustaları tarafından öğretilmektedir ki; Shokunin’in anlamı sadece tekniksel beceri ve vasıflara sahip olmak değil, bunun yanı sıra toplumsal farkındalık ve şuur tavrına sahip olmayı da gerektirmektedir. Shokunin’in yükümlülük ve sorumluluklarından birisi de, insanların ve insanlığın yararı için elinden gelenin en iyisini yapmaktır. Shokunin bir yükümlülüktür. Bu yükümlülük hem manevi, hem de maddidir ve bu yolda her ne olursa olsun, bir Shokunin’in sorumluluğu bu gereksinimleri eksiksiz şekilde yerine getirmek için çaba sarfetmektir.
Shokunin aynı zamanda; her gün aynı rutini tekrar ederek saflığa, kusursuzluğa ve mükemmelliğe biraz daha yaklaşmak anlamına gelmektedir. Bu; mükemmeliyetin, işinde ustalaşmanın ve profesyonelliğin ifadesidir.
“Shokunin; her gün zirveye ulaşmak için tırmanacağınız, ama hiçbir zaman ulaşamayacağınız bir zirveyi işaret etmektedir.”
Shokunin; Japon kültüründe usta-çırak, öğretmen-öğrenci ilişkisi olan her türlü meslek ya da sanat dalında kullanıldığı gibi, kendini yaptığı işte uzmanlaşmaya ve geliştirmeye adamış, yaptığı işi tüm adanmışlığıyla gerçekleştirmeye çalışanların bakış açısını da ifade etmektedir.
Japonlar içi Shokunin bir sözcük ya da deyişten ziyade, bir yaşam tarzı ve kültürüdür. Shokunin kişinin dünya ile her etkileşimine yansıyan bir karakteristiktir. Tom Cruise’un başrolünde oynadığı 2003 yapımı “The Last Samurai” filminde, Tom Cruise tarafından canlandırılan Captain Nathen Algren karakteri, Samuray köyünde esir olarak tutulduğu süre boyunca Samurayaların gündelik yaşamlarını yakından gözlemleme fırsatını yakalar. Captain Algren, Samurayların yaşam biçmini ve günlük rütinlerini; “Uyandıkları andan itibaren kendilerini, yaptıkları işte mükemmelleşmeye adıyorlar.” cümlesiyle çok açıklamaktadır. Bu yaşam tarzı hem Bushido’nun, yani Samurayların yaşam biçminin ve hem de Shokunin’in bir yansımasıdır aslında.
Japon kültüründe Shokunin kelimesine benzer anlam ifade eden pek çok kelime ve deyiş bulunmaktadır. Tüm bunların ortak anlattıkları; kişinin yapacağı işe karar vermesiyle birlikte kendisini onu mükemmel olarak yapmaya adaması, işini severek yapması, kendini her gün ve daima gelişime adaması, kademe kademe daha iyiye ulaşmayı hedeflemesini anlatmaktadır.
İnsanın hayatını geliştirebilmesi için harika hedefler ve adımlar gerçekten…
#sendeaikidoyap #aikidobozdogan #aikidobozdoganblog #aikido #aikikai #aikidoaikikai #aikikaiaikido #hombudojo #aikikaihombudojo #japaneselifestyle #keiko #dojo #sensei #aikidoka #senpai #kişiselgelişim #çocuklariçin #çocuklarherşeyedeğer