(14 Aralık 1883 - 26 Nisan 1969)
Morihei Ueshiba’nın hayatından kısa kısa satır başları…
14 Aralık 1883 da Morihei Ueshiba, Tanabe’de Wakayama Eyaletinde dünyaya geldi. Babası Yoroku Ueshiba kendi topraklarının sahibi bir çiftçi ve köy konseyinin saygıdeğer bir üyesiydi. Annesi Yuki Itokawa da kendi topraklarına sahip köklü bir aileden gelmekteydi.
1890 yılında henüz 7 yaşındayken, Shingon mezhebine bağlı Jizodera Budist tapınağına eğitim alması için yollandı. Burada Hocası Kobo Daishi idi.
Tapınaktan döndükten sonra uzun yıllar boyunca babası Yoroku Ueshiba ‘dan Judo ve yüzme öğrendi.
Tanabe Yüksek İlkokulunu bitirdikten sonra Tanabe Devlet Ortaokulu’na girdi ancak burayı yarıda bırakarak, Yoshida Abaküs Enstitüsü’ne gitti. Diploma almasının ardından Tanabe Vergi Dairesinde çalışmaya başladı ve istifa ettiği 1902 yılına kadar buradaki görevini sürdürdü.
Ardından Tokyo’ya giden Ueshiba 1902-1903 yılları arasında 1 yıl süreyle sıkı ve yoğun bir şekilde Kenjutsu ve Jiujutsu Sanatlarını çalışma fırsatı yakaladı.
1903-1907 yılları arasında askerlik görevi sırasında Sakai’deki Masakatsu Nakai Dojo’sunda Yagyu-ryiu Goto Okulunun Jiujutsu Stilini çalıştı.
Askerlik sonrasında, babası iyi bir Judoka olan Kiyoichi Takagi’yi Morihei’ye Judo Sanatının inceliklerini öğretmesi için çiftlikte işe alır ve çiftliğin ahırı bir Dojo’ya dönüştürülerek Morihei’nin Takagi’nin öğrencisi olması sağlanır.
Kodokan Judo stilinde eğitim alırken aynı zamanda da Nakai Dojo’suna devam ederek buradan Goto Juijutsu stilinden diploma almaya hak kazanır.
Ardından Daito-ryu Sanatının efsanevi ismi Sokoku Takeda ile tanışır, uzun yıllar gösterdiği emek, çaba ve sıkı çalışma sonucunda Takeda’dan Daito-ryu Sanatında diplomasını almaya hak kazanır.
O sıralar yeni bir din olan Omoto-kyo’nun öncüsü Onisaburo Deguchi ile tanışır. 2 Ocak 1920 de babasının ölümü ile derinden sarsılan Morihei, Deguchi’nin yankınlarında bir eve yerleşerek Deguchi’nin yanında 8 yıl kalır. Oradaki ilk yılında peş peşe biri 3 ve diğeri de 1 yaşında olan iki oğlunu da kaybeder. Bu zor dönemleri Deguchi’nin de destekleri ve cesaretlendirmesiyle yaşamakta olduğu evinin bir bölümünü 18 kişilik bir Dojo’ya çevirerek, ilk Dojo’su olan “Ueshiba Akademi’yi” kurarak, Savaş Sanatları deneyimlerini insanlara aktararak atlatır.
Morihei bu dönemde, bir yandan da Sojutsu yani mızrak tekniği sanatını çalışır.
1922 yılında Aiki-Bujutsu adını verdiği Sanatının adını, 1925 yılında yaşadığı bir düello sonucunda yaşadığı aydınlanmanın ardından Aiki-Budo adına değiştirir. Jutsu yerine Do demeye başladığında Sanatını “Aiki Dövüş Sanatı” ndan “Aiki Yaşam Tarzı” na değiştirmiş olur.
“Ueshiba Akademi’nin” ünü her geçen gün artar ve yakın eyaletlerden öğrenciler Morihei Ueshibadan Aiki-Budo Sanatını öğrenmeye gelirler.
Ünü Tokyo’ya kadar ulaşan Ueshiba, 1925 yılında Hükümdarlık Sarayına davet edilir. Burada gerçekleştirdiği gösteri ile herkesi kendine ve Aiki-Budo Savaş Sanatına hayran bırakan Ueshiba Sarayda 21 gün kalarak burada İmparatorluk Ailesi üyelerine, Hükümet yetkililerine ve üst düzey askerlere Savaş Sanatı eğitimi verir.
1926 yılında yeniden Saraya davet edilir. 1927 yılında üçüncü kez Eğitimler vermesi için Saraya davet edildiğinde, Ueshiba artık Tokyo’ya yerleşerek Aiki-Budo Sanatını orada devam ettirmesi gerektiğine karar vererek Tokyo’ya taşınır.
1929 yılında Kurumacho’daki Sengaku Tapınağı yakınındaki evinin iki bölümünü 8er kişilik Dojo’ya çevirir ve burada Tokyo ve civar eyaletlerden gelen öğrencilere dersler ve eğitimler verir.
1930 yılında Wakamatsu-cho’da bir villa satın aldı ve yeni Dojo’nun inşaasına başladı.
İnşaa süreci boyunca ise Mejirodai’de geçici bir Dojo kuran Ueshiba burada Efsanevi Judo Ustası Jigoro Kano tarafından ziyaret edildi. Aiki-Budo Sanatı hayran kalan ve onu “Hayalimin Savaş Sanatı” olarak nitelendiren Kano ziyaretinin ardından, 2 en yakın öğrencisini Ueshiba’dan eğitim almaları için Mejirodai’ye yolladı.
Korgeneral Makoto Miura’nın meraklı ziyareti sonucunda kendisini de Aiki-Budo’ya hayran bırakan Ueshiba Korgeneral tarafından Toyama Askeri Akademisi’ne öğretmen olarak atandı ve burada askerlere Aiki-Bodu Savaş Sanatı’nı öğretti.
Nisan 1931 de tam kapasiteli 80 kişilik Aiki-Budo Dojo’su olan “Kobukan”, bugün halen Merkez Dojo’nun bulunduğu Wakamatsu-cho’da açıldı.
1941 yılına kadar Aiki-Budo Sanatı ilk altın çağını yaşadı ve bu 10 yıl boyunca Ueshiba pek çok öğrenci yetiştirdi. Sıkı, sert ve gerçekçi çalışmaları ve ağır antrenman koşulları sebebiyle Kobukan halk arasında “Cehennem Dojo’su” olarak anılmaya başlandı.
Ueshiba sonraki yıllarda Aiki-Budo Sanatını daha geniş kitlelere ulaştırabilmek amacıyla, Tokyo ve Osaka’da Dojolar açtı.
1. Merkez Dojo olan Otsuka Dojo - Koishikawa’da
2. Fujimi Dojo - lidabashi’de
3. Sonezaki Dojo - Osaka’da
4. Suida Dojo - Osaka’da
5. Chausuyama Dojo - Osaka’da faaliyetlerine devam ederek Aiki-Budo Sanatını geniş kitlelere yaymaya devam etti.
Bu dönemin ünlü uchi deshi’leri; Shigemi Yonekawa, Zenzaburo Akazawa, Gozo Shioda ve Tetsumi Hoshi’dir.
Bu dönemde Ueshiba aktif olarak İmparatorluk Ailesine, Hükümet yetkililerine, üst düzey asker ve polislere, Polis Akademisi öğrencilerine ve Askeri Akademi öğrencilerine de Aiki-Budo Sanatını aktarmaya ve öğretmeye devam etmiştir.
1933 yılında, 1932 yılında Japon Hükümeti tarafından kurulan “Savaş Sanatlarını Tanıtım Topluluğu” nun başına getirilmiştir.
1933 yılında Takeda Dojo - Hyogo Valiliği içine açıldı.
Bu dönemde Ueshiba Kobukan Dojo’da yoğun şekilde Kendo çalışmaktaydı.
1939 yılında Aiki-Budo Sanatını halka açık bir gösteri ile tanıtması için Mançurya’ya davet edildi.
1940 yılında Kobukan, “Milli Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı” bünyesine alındı. Aiki-Budo Polis Akademisi müfredatına dahil edildi.
1941 yılında Aiki-Budo Sanatı tüm Savaş Sanatlarını tek bir organizasyon çatısı altında toplayan hükümet birimi olan Butokukai’ye dahil edildi. Aikido adı ilk kez bu dönemde kullanıldı. Bundan sonra Aikido olarak kullanılmaya başlanılmıştır. (Bazı kaynaklar Aikido adının ilk kez 1944 te kullanıldığını söylemektedir.)
1941 de Aikido Organizasyonun karargahı yeniden Ibaragi eyaletine kuruldu. Ueshiba eşiyle birlikte Iwama’ya taşınarak, daha sakin bir hayat yaşayarak Aikido Sanatına daha da yoğunlaşabilmek için izdivaya çekildi.
Iwama’da kendisinin adına Aikido’nun Ubuyası yani doğum odası ya da kutsal yer dediği içinde, Aiki Tapınağı ve bir açık Dojo bulunan büyük bir kompleksin inşaasına başladı.
1944 yılında Aiki Tapınağı’nın inşaası tamamlandı.
1945 yılında Aiki Dojo’sunun inşaası tamamlandı.
Amerikan Hava Kuvvetlerinin gerçekleştirdiği yoğun Tokyo bombardımanlarında fiziki olarak zarar görmeyen ancak savaş sonrasında 30 evsiz aileye yuva olan Kobukan Dojo’su Tokyo’yu terk ederek Ueshiba’nın yanına Iwama’ya taşındı.
9 Şubat 1948 de Eğitim Bakanlığı Aikikai’nin isminde değişiklik yapılmasına izin verdi. Merke Dojo bunun üzerine “Ueshiba Dojo’su ve Aikido’nun Dünya Merkez Bürosu” adını alarak yeniden Tokyo’ya taşındı.
1950 yılında Morihei Ueshiba Aikido’nun yaygınlaştırılması ve tanıtılması amacıyla yeniden Japon’yayı dolaşmaya başladı ve Japonya genelinde pek çok noktada gösteriler yaparak, eğitimler verdi. Bu dönemde Aikido’nun sevgi anlamına daha çok yoğunlaşan Ueshiba; “Sevgi ve Uyum birbirinin aynısıdır.” sözüyle Sanatını özetlemeyi sürdürdü. (Aikido’nun ilk hecesi olan ve Uyum anlamına gelen Ai kanjisinin okunuşu ile, Sevgi kelimesine karşılık gelen kanjinn okunuşu aynıdır.)
1954 te “Ueshiba Dojo’su ve Aikido’nun Dünya Merkez Bürosu” Tokyo’daki yeni adresine taşınarak “Aikikai” resmi adını aldı.
1956 yılında savaştan beri yapılan ve 5 gün sürerek büyük ilgi uyandıran ilk halka açık büyük Aikido gösterisi düzenlendi.
Aikido hızla popüleritesini tüm Japonya’da arttırarak giderek daha da bilinir ve çalışılır hale geldi.
1960 yılında Ueshiba “Aikido’nun Özü” adını verdiği bir gösteri düzenledi.
1960 yılında O’Sensei Morihei Ueshiba, Japon İmparatoru Hirohito tarafından daha önce sadece 3 Savaş Sanatları Ustasına verilmiş olan Shijuhosho ödülü ile onurlandırıldı.
1961 de O’Sensei Morihei Ueshiba, Amerika’da, Amerikan halkı tarafından Amerikan Aikido’nun babası olarak nitelendirilen Koichi Tohei Shihan’ın daveti üzerine Hawaii’ye giderek orada 40 gün kaldı ve Aikido’yu insanlara anlattı.
1962 yılında O’Sensei’n Savaş Sanatlarındaki 60ncı yılını kutlamak üere Iwama Dojo’daki Aiki Tapınağı’nda dev bir festival düzenlendi.
1964 yılında O’Sensei Japonİmparatoru Hirohito tarafından ikinci kez Savaş Sanatlarına olan katkılarından dolayı özel ödül ile onurlandırıldı.
14 Mart 1967 de yeni Hombu Dojo açıldı, aynı yıl 15 Aralık’ta güçlendirilmiş beton ile yapılan Hombu Dojo’nun 3 katlık bölümü tamamlandı.
12 Ocak 1968 de açılış onuruna düzenlenen bir gösteride, Hibiya Kokaido’da O’Sensei Morihei Ueshiba son gösterisini yaptı.
15 Ocak 1969 da Hombu Dojo yılbaşı kutlamalarına katıldı.
26 Nisan 1969 da saat 17:00 sularında yatağında huzur içinde yaşamını yitirdi.
1 Mayıs 1969 da Japon İmparatoru Hirohito tarafından O’Sensei Morihei Ueshiba’nın onuruna bir ödül daha verildi.
O’Sensei Morihei Ueshiba’nın külleri Tanabe - Wakayama eyaletinde bulunan Tanabe mezarlığındaki Ueshiba Aile mezarlığına gömüldü. O’Sensei’n bir tutam saçı ise Iwama’daki Dojo’da bulunan ve O’Sensei tarafından Aikido’nun doğum odası olarak adlandırılan Aiki Tapınağı’na yollandı.
Kaynakça:
Budo - Morihei Ueshiba
Invincible Warrior - John Stevens
Training With The Master - John Stevens & Walther V. Kranner
Budo Renshu - Morihei Ueshiba
HASAN MERT BOZDOĞAN
Kıdemli Aikido Eğitmeni
ETİKETLER:
O’Sensei
Morihei Ueshina
Aiki-Bujutsu
Aiki-Budo
Aikido